GÓRY I POLA LODOWE

Kraina skuta lodem

PODSTAWOWE INFORMACJE
Góry lodowe powstają w efekcie „cielenia się” lodowców i z tego powodu często nazywane są cielakami. Są to duże bloki lodu oderwane od czoła lodowca, które wpadają do morza, osiadają na mieliźnie lub dryfują. Lód pływa po wodzie, ponieważ jego gęstość jest mniejsza o około 10% od otaczającej go wody morskiej. Z tego powodu około 80-90% góry lodowej znajduje się pod wodą.
Góry lodowe są zwykle białe, ponieważ zbudowane są z lodu odbijającego promieniowanie świetlne w całym zakresie promieniowania widzialnego. Jednakże, kiedy oderwany blok lodu ma jednolitą strukturę oraz powstałą pod naciskiem dużą gęstość, promienie czerwone i żółte są pochłaniane i góra świeci na niebiesko.
Obserwowana przez nas barwa gór lodowych zależy również od ekspozycji Słońca. Jeśli Słońce znajduje się nisko nad horyzontem i część promieniowania ulega refrakcji i pochłonięciu, góry lodowe mogą wydawać się złote lub czerwone. Wielokrotnie wpływaliśmy do wypełnionych lodem fiordów i mieliśmy wrażenie, że płyniemy w morzu bursztynów. Lodowce kroczące po lądzie potrafią zabrać ze sobą skały lub ziemię, związać je ze sobą i wówczas góry mogą mieć brązowe i brunatne kolory.
Znajdujące się w wodzie góry lodowe ulegają procesom niszczenia. Ogrzewające je słońce, temperatura, podmywanie przez wodę, powodują, że kruszą się i powstają growlery – bryły lodu mniejsze od góry lodowej. Kolejne procesy rozpadania tworzą tysiące mniejszych brył lodowych, które nazywamy „kaszą lodową”.

Pola lodowe
W rejonie bieguna północnego nie ma lądu, a cały ten obszar wypełniony jest polami lodowymi, zwanymi również pakiem lodowym. Jest to wieloletni, zbity, dryfujący lód, który cały czas się przemieszcza oraz w zależności od pory roku zmienia się jego ilość.
W zależności od stopnia jego zbicia możemy go podzielić na różne rodzaje: od luźno dryfującego lodu, przez zwarty lód do całkowicie zwartego. To stopnień zwarcia lodu oraz jego sposób przemieszczania decyduje o tym, czy możemy pozwolić sobie na ryzyko wejścia jachtem w lodowe pola. Często to robimy, ale taka decyzja wymaga bardzo dużego doświadczenia. Paki lodu w okresie letnim są bardzo dynamiczne. Lód, który przez okres zimowy i wiosenny „opiera się” o Svalbard latem i jesienią rozluźnia się i umożliwia żeglugę w tych miejscach.
Do Svalbardu dociera odłam ciepłego prądu Golfsztrom (zwany Prądem Zachodnio-Spitsbergeńskim), ale nie ma on aż takiego wpływu, by uwolnić wody wokół Svalbardu od zamarzania. W okresie zimowym zamarzają wszystkie wody wokół archipelagu i lód potrafi dotrzeć nawet do Wyspy Niedźwiedziej. Rozmarzanie rozpoczyna się w marcu, ale do maja lub czerwca zamarznięte są w dużej mierze boczne fiordy Spitsbergenu.
Lód zalegający w fiordach to naturalne środowisko dla fok, które przyciągają do siebie polujące na nie niedźwiedzie polarne.

Pływanie w otoczeniu gór lodowych oraz paków lodowych jest trudne, wymaga doświadczenia, rozsądku i uwagi, ale jest niesamowitym doświadczeniem dla nas i dla wszystkich uczestników naszych wypraw. Lód jest przepiękny i magiczny.